پلیمر چیست

پلیمر چیست : این مواد زنجیره ای از اتم های هیدروژن و کربن هستند. ترکیب C-H، یک مثال از مر (MER)، بوده و مجموعه آن POLY می شود لذا POLYMER نام گرفته است. این مواد در مقیاس کوچک (چند فاصله اتمی) دارای نظم بلوری هستند اما در مقیاس بزرگ دارای ساختمان بلوری نیستند. با شناخت مولکول ها و ترتیب و نظم آنها می توان به خواص بسپارها پی برد.پلیمر (بسپار) یک استخوان بندی اصلی کربن همراه با اتم های هیدروژن دارند یعنی زنجیره ای از اتم های کربن و هیدروژن هستند. تنوع خواص این مواد به درجه پلیمریزاسیون (یعنی اندازه مولکول) و به وجود شاخه های فرعی بستگی دارد.

پلیمر در واقع نام محصول خام پلاستیک است که در طبیعت به شکل‌های مختلف وجود دارد. مواد پلیمری تنوع زیادی دارند و با توجه به محصول نهایی برای تولید پلاستیک انتخاب می‌شوند. پلاستیک نامی است که به پلیمرهای ساخته شده توسط انسان اختصاص داده شده است. از لحاظ شیمیایی، این مواد از یک واحد به نام مونومر تشکیل شده‌اند که با میلیون‌ها مولکول دیگر مانند خود برای تشکیل زنجیره‌های طولانی پیوند خورده‌اند. طول این زنجیره‌ها، تعداد شاخه‌های آن‌ها و اینکه چقدر محکم به هم وصل شده‌اند، ویژگی‌های فیزیکی پلاستیک نهایی را تعیین می‌کنند.

بزرگترین مصرف کننده پلیمرها صنایع بسته بندی می‌باشد. این صنایع بیشتر، پلاستیک های پرمصرف را استفاده می‌کنند. دلیل این امر قیمت ارزان، سهولت فراورش قابلیت بازیافت و بهداشتی بودن این مواد می‌باشد.
بسته‌بندی به طور کلی به دو بخش عمده بسته‌بندی نرم و انعطاف پذیر و بسته‌بندی سخت تقسیم‌بندی می‌شود. بسته‌بندی نرم و انعطاف پذیر انواع فیلم‌ها را در بر می‌گیرد که شامل فیلم‌های پلی اتیلن سبک، پلی اتیلن سبک خطی، پلی اتیلن سنگین، پلی پروپیلن، پی وی سی و پت می‌باشند. البته امروزه فیلم‌های دیگری نیز از ترکیب با پلیمرهای مهندسی برای مصارف ویژه تولید می‌گردند.
استفاده از پلاستک‌ها در تولید انواع کیسه‌های نایلونی و جایگزینی آن‌ها با کیسه های کاغذی به لحاظ زیست محیطی نیز ارزش بالایی دارد زیرا از قطع درختان برای تولید کاغذ جلوگیری می‌کند.
تولید انواع کیسه‌های از جنس پلیمرهایی مانند پلی اتیلن و پلی پروپیلن تحولی در صنعت بسته‌بندی انواع مواد فله مانند سیمان، گچ، حبوبات و غلات، آرد، قیـر و‌… ایجاد کرده است. این کیسه‌ها با جایگزینی کیسه‌های کاغذی باعث توسعه صنعت بسته‌بندی در این حوزه گشته است.
دسته کلی دیگر مصارف در صنایع بسته‌بندی، بسته‌بندی سخت می‌باشد که انواع بطری‌ها را در بر‌می‌گیرد. این بطری‌ها با جایگزین شدن بطری‌های شیشه ای و ظروف فلزی باعث ارزانتر شدن بسته‌بندی و بالا رفتن سطح بهداشت عمومی شده است. استفاده از بطری‌های پلی اتیلن ترفتالات باعث توسعه صنعت آب معدنی گردیده، که علاوه بر بالا رفتن سطح رفاه عمومی باعث افزایش استانداردهای بهداشتی گردیده است. همچنین جایگزینی بطری‌های شیشه ای با بطری‌های پت در صنعت بسته‌بندی نوشابه‌های گازدار نیز سطح بهداشت را ارتقاء بخشیده است.
استفاده از بطری‌های از جنس پلی اتیلن در بسته‌بندی مواد شیمیایی مانند اسیدها و سموم شیمیایی و جایگزینی این ظروف با ظروف فلزی نیز باعث گسترش صنعت بسته‌بندی شده است.
بسته بندی شوینده‌ها و مواد بهداشتی و آرایشی در ظروف پلاستیکی نیز باعث رونق صنایع شوینده و بهداشتی گردیده که این رونق خود باعث افزایش مصرف این مواد و در نتیجه افزایش سطح بهداشت عمومی گردیده است.
موادی که در این نوع بسته‌بندی استفاده می شوند بیشتر شامل: پلی اتیلن ترفتالات، پلی اتیلن، پلی‌پروپیلن و‌… می‌باشد.

مهمترین پلیمر ها در تولید قطعات پزشکی

سیلیکون در پزشکی

سیلیکون ها شناخته شده ترین نوع پلیمر هستند و کاربر های زیادی در تهیه تجهیزات پزشکی دارند. به دلیل مقاومت حرارتی بالا، عمر طولانی و خواص دی الکتریکی سیلیکون ها، از این پلیمر بیشترین بهره برداری انجام می شود. همانطور که گفتیم، در ماجرای نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی، سیلیکون قابل پشم پوشی نیست. در تولید قلب مصنوعی ولوله های اندوسکوپی گرفته تا انواع لنز های چشم یا حتی چسب زخم، از سیلیکون استفاده می شود. یکی از پلیمر های جدید در خانواده سیلیکون، کوپلیمر سیلیکون یورتان است که کارایی بیشتری داشته و در عین حال آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کند. کوپلیمر سیلیکون یورتان، نسبت سیلیکون دارای مقاومت حرارتی و عمر بیشتری نیز هست.

پلی یورتان در پزشکی

ویژگی های فیزیکی و سازگاری مناسب پلی یورتان ها با خون، باعث شده تا نقش پر رنگی در تولید قطعات پزشکی داشته باشند. از طرفی، قطعات تولید شده با این پلیمر، شفاف هستند و می توان آن ها را به وسیله اشعه و گاز اکسیداتین، استریل کرد. این پلیمر در برابر چربی ها، مقاومت بالایی دارد. به همین دلیل از پلی یورتان برای تولید ظروف آزمایشگاهی، دستگاه های پمپ خون، پروتز های جراحی و غیره استفاده می شود.

همچنین نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی مثل رگ های مصنوعی قلب و پانسمان های جراحی نیز روشن است. دلیل کاربرد زیاد پلی یورتان در تولید رگ های مصنوعی، استحکام بیشتر آن نسبت به سایر الاستومتر ها شمرده می شود. البته باید بدانید که نمی توان از این پلیمر در ساخت همه تجهیزات پزشکی استفاده کرد. به عنوان مثال، از پلی یورتان در تولید پروتز قلبی عروقی استفاده نمی شود. چراکه امکان ایجاد شدن لخته خون را تشدید می کن

پلی کربنات در پزشکی

پلیمر های پلی کربنات هم مثل سیلیکون و پلی یورتان، از مقاومت حرارتی بالایی برخوردار هستند. به دلیل سایر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی پلی کربنات ، تنها نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی خلاصه نمی شود. چراکه در بسته بندی تجهیزات پزشکی نیز به کار می روند. وزن سبک، استحکام، انعظاف پذیری، شفافیت و مقاومتی که این پلیمر در برابر ضربه دارد، باعث شده که در صنعت بسته بندی تجهیزات، پلی کربنات به شیشه ترجیح داده شود. از سوی دیگر، استحکام بالای این پلیمر، آن را به جایگزین مناسبی در تولید ابزار های فلزی جراحی تبدیل کرده است.

پلی استایرن در پزشکی

تجهیزات پلی استایرن در آزمایشگاه، بیشتر از هر جایی به چشم می خورند. رشته های پلیمری پلی استایرن، سخت بوده و در عین حال شکننده هستند و دمای ذوب پایینی دارند. همه این ویژگی ها به علاوه شفافیت آن، باعث شده نقش پلیمر پلی استایرن در تولید قطعات پزشکی آزمایشگاهی بیشتر باشد. بطری ها، لوله های آزمایش، درپوش ها، ظروف نگهداری سرم و لوله های نگهداری خون، مثال هایی از کاربرد این پلیمر در تولید قطعات پزشکی

پایان//

22 بهمن 1399